Bağlam Değişse de Derbi Maçları Kuşatıcıdır
Bir maçın derbi nitelemesi; (1)Takım olma ve (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma şartlarına bağlıdır. Gerek gezegen gerekse memleket olarak biz de namlı derbilere sahibiz.
Simon Kuper* 1994’de “futbol asla sadece futbol değildir” derken futbolu kapsamlı bir etkinlik olarak ele almıştı. O’nun bu söyleminin yazımı kısa ama repertuvarı oldukça geniştir. İlgili repertuarın zenginliği futbolun teknik ve taktik özelliklerin yanında kültürel yönlerinin de olmasıdır.
Çünkü futbol;
Bireysel ve toplumsal etkileşimdir.
Sosyolojik olarak muhabbete vesiledir.
Tavır olarak eğlencedir.
Etkinlik olarak seyir halidir.
Yarışkanlık olarak büyük rekabetlere vesiledir.
Taraftarlık olarak tutulan takımın zaferleri çoşkuludur. Mağlubiyetleri ise kemiklerine kadar sızlatıcıdır.
Gezegenin Marka Derbileri
İzleyenlere gezegenin muhtelif topoğrafyalarında farklı duygu ve seyirler yaşatan başlıca namlı derbiler şunlardır:
25. Asker ve Polis debisi: Steaua Bükreş - Dinamo Bükreş
24. Halkın Takımı ve Ordunun Takımı: Spartak Moskova - CSKA Moskova
23. Bask Derbisi: Athletic Bilbao - Real Sociedad
22. "Le Classique": Paris Saint Germain - Marsilya (Olympique de Marseille).
21. "Derbi Sevillano": Sevilla - Real Betis
20. "Der Klassiker": Bayern Münih - Borussia Dortmund
19. İngiltere: Manchester Derbisi: Manchester United - Manchester City
18. Brezilya: Palmeiras - Corinthians
17. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın En Şiddetli Mücadelesi: Al Ahly - Zamalek
16. Fla - Flu Derbisi: Flamengo - Fluminense
15. Kuzey Londra Derbisi: Arsenal - Tottenham Hotspur
14. "De Klassieker": Ajax - Feyenoord
13. Lizbon Derbisi: Benfica - Sporting Lizbon
12. "Merseyside Derbisi": Liverpool - Everton
11. Ruhr Derbisi: Borussia Dortmund - Schalke 04
10. İngiltere'nin Kuzey Batı Derbisi: Liverpool - Manchester United
9. “Derby della Madonnina": AC Milan - Internazionale (Inter Milan)
8. Kralcılar, Cumhuriyetçilere Karşı: Real Madrid - Atletico Madrid
7. Mussolini Dönemine Dayanan Rekabet: AS Roma - SS Lazio
6. Bütün savaşların anası: Panathinaikos - Olympiakos
5. Sırbitan: Partizan Belgrad - Kızıl Yıldız Belgrad
4. Kıtalararası Derbiler: Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasındaki maçlar
3. Mezhep çatışması: Celtic - Glasgow Rangers
2. Arjantin'in yoksulları, zenginlerine karşı: "Superclasico", Boca Juniors - River Plate
1. İspanya iç savaşının başlangıcı: "El Clásico", Real Madrid – Barcelona
Yukarı satırların satır araları dikkatli düşünüldüğünde derbilerin esamelerinden bile bu derbilerin sadece futbol maçı olmadığı, çok yönlü, iletişim, etkileşim, ayrıksılıklar, kültürel hatta ekonomik bağlamalı hikayeler ve yaşamsal mottolar barındırdığı görülebilecektir.
Memleketin Derbi Habitifi
Türkiye’nin temel derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasında yaşanıyor. Elbette yazının ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları” betimlemesine uyan aynı şehirli çok sayıda takımımız vardır.
Ankara derbisi olarak, MKE Ankaragücü ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka ile Altay, Adana’da Adana Demirspor ile Adanaspor… cennet memleketin diğer gözde derbilerdendir. Bu derbiler gözdedirler çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları farklı iklimli, havalı, sulu ve karakter zenginlikleri içeren kültürel bağlamlarla doludur.
Gezegen Derbileri İle Memleket Derbilerinin Farkları “Bir Farktadır”
Gezegenin namlı derbilerinin hemen hepsinde inançsal, ırksal, sınıfsal, ekonomik, aristokratik, lümpenlik, etnik, algısallık, bakış, duruş ve yaşayış karşıtlığı vardır. Anılan karşıtlıklar derbilere seyir güzelliğinden çok mahalle baskılı, kazanma stresleri ve ayrıksıları getirmektedir.
Oysa, cennet memleketin derbileri arasında anılan bu olumsuzlukların hiçbiri yaşanmaz.
Yaşananlar ise iletişim kazalı yöneticiler, skorsever medyatik kafalar ve kulüplere asalak bedavacı yaşayan taraftarların münferit hallenmelerindendir.
Gelen Derbinin Evsahibi Galatasaray Şampiyon Etiketli
Süper Ligde geçen hafta Galatasaray 82 puana ulaşıp şampiyonluğunu ilan etmesiyle bugünkü derbiye 23.şampiyonluk etiketiyle çıkıyor.
Şampiyonluk kutlamalarının ağız tadıyla yapılabilmesi için Galatasaray’ın derbiyi kedersiz bir sonuçla kapatmaya ihtiyacı var.
Süper ligin, en çok galibiyet (26) alan ve en az gol yiyen (27) takımı olarak Galatasaray’ın sezon boyunca sergilediği oyunu derbide de sergilemesi halinde dolu tirübünlerdeki taraftarının da desteğiyle galibiyete yakın gözüküyor.
Derbide Fenerbahçe Sessiz ve Mutsuz
Galatasaray ile 37. hafta mücadelesinde deplasmanda karşılaşacak olan Fenerbahçe’de derbi öncesi sessizlik ve mutsuzluk gözleniyor. Buna neden faktörlerin başında son haftalarda iki kez ayağına gelen Galatasaray’la puan farkını kapatma ve derbiye de kendi kaderini kendisinin belirleyebileceği bir puan farkıyla çıkma durumunu kaybetmesidir.
Her takım ve futbolcu için hedeflerden uzaklık maçlara zor hazırlanmayı ve motivasyon kaybına neden olur. Fenerbahçe’nin de bu psikolojiyle derbiye hazırlandığı gerçeği de derbiden alacağı sonuca etki edecek gibi duruyor.
Oyunu Yüksek Ezeli ve Ebedi Bir Derbi Daha Olsun!
Kadro istikrarı ve şampiyon etiketi psikolojik gücü derbide Galatasaray’ın lehine yazıyor.
Fenerbahçe tarafında ise kadro istikrarından ve bu oyunun doğrularından uzak futbol aklıyla kaybettiği puanlara hayıflanma gözleniyor.
Bu hayıflanma son 9 Sezondur ulaşılamayan şampiyonluk özlemiyle ve taraftarının mahalle baskısıyla mutsuzluk olarak takıma yansıyor.
Süper Ligin son derbisi olan 37. Haftadaki Galatasaray Fenerbahçe derbisi yüzyılı aşan ezeli rekabeti ve ebedi dostluğu bir kez daha yaşatacak.
Bu sezon şampiyonluk adına büyük bir mücadele veren iki ezeli rakibin derbinin adına ve büyüklüğüne yakışır oyun ve tutum sergilemesi spor kamuoyunun en temel dileği olurken; sözün sonu da; “sakatlıksız, var’sız ve çizgisiz” ama futbol çizgisi yüksek bir derbi olsun demekle gelmiş olsun.
Kaynak
*Kuper, S. (2014). Football Against the Enemy. Çeviren: Sinan Gürtunca. İstanbul: İthaki Yayınları. ISBN: 9789758725700 onedio.com. (19.03.2021). https://onedio.com./haber/dunyanin-en-buyuk-25-derbisi. 670833
İletişim ve Erişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta : mkara@gazi.edu.tr
Web (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web (5): www.mektepligazete.bülten
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1
