Derbi Nitelemesinin Şartları
Derbi, aynı şehirlerin takımları arasında oynanan maçlardır. oyunlara verilen addır. Bir maçın derbi olabilmesi için (1)Takım olma ve (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma şartları vardır. Gezegende takımlar arasında önemli ve değerli derbiler gözlenir. Memleket olarak biz de bu derbi konusunda bir hayli zenginiz.
Derbi Futbolu Kuşatıcıdır
Simon Kuper 1994’de “futbol asla sadece futbol değildir” derken futbolu kapsamlı bir etkinlik olarak ele almıştı. O’nun bu söyleminin yazımı kısa ama repertuvarı oldukça geniştir. İlgili repertuarın zenginliği futbolun teknik ve taktik özelliklerin yanında kültürel yönlerinin de olmasıdır. Çünkü, futbol sosyo-kültürel ve sosyo-eğlence için toplumsal bir olgudur.
Çünkü;
Futbol sadece bir oyun değildir. Çünkü futbol sosyolojidir, psikolojidir, toplumun kültürel bir aynasıdır.
Çünkü futbol;
- Bireysel ve toplumsal etkileşimdir.
- Sosyolojik olarak muhabbete vesiledir.
- Tavır olarak eğlencedir.
- Etkinlik olarak seyir halidir.
- Yarışkanlık olarak büyük rekabetlere vesiledir.
- Taraftarlık olarak tutulan takımın zaferleri çoşkuludur. Mağlubiyetleri ise kemiklerine kadar sızlatıcıdır.
Gezegenin Marka Derbileri
İzleyenlere gezegenin muhtelif topoğrafyalarında farklı duygu ve seyirler yaşatan başlıca namlı derbiler şunlardır:
25. Asker ve Polis debisi: Steaua Bükreş - Dinamo Bükreş
24. Halkın Takımı ve Ordunun Takımı: Spartak Moskova - CSKA Moskova
23. Bask Derbisi: Athletic Bilbao - Real Sociedad
22. "Le Classique": Paris Saint Germain - Marsilya (Olympique de Marseille).
21. "Derbi Sevillano": Sevilla - Real Betis
20. "Der Klassiker": Bayern Münih - Borussia Dortmund
19. İngiltere: Manchester Derbisi: Manchester United - Manchester City
18. Brezilya: Palmeiras - Corinthians
17. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın En Şiddetli Mücadelesi: Al Ahly - Zamalek
16. Fla - Flu Derbisi: Flamengo - Fluminense
15. Kuzey Londra Derbisi: Arsenal - Tottenham Hotspur
14. "De Klassieker": Ajax - Feyenoord
13. Lizbon Derbisi: Benfica - Sporting Lizbon
12. "Merseyside Derbisi": Liverpool - Everton
11. Ruhr Derbisi: Borussia Dortmund - Schalke 04
10. İngiltere'nin Kuzey Batı Derbisi: Liverpool - Manchester United
9. “Derby della Madonnina": AC Milan - Internazionale (Inter Milan)
8. Kralcılar, Cumhuriyetçilere Karşı: Real Madrid - Atletico Madrid
7. Mussolini Dönemine Dayanan Rekabet: AS Roma - SS Lazio
6. Bütün savaşların anası: Panathinaikos - Olympiakos
5. Romanya: Partizan Belgrad - Kızıl Yıldız Belgrad
4. Kıtalararası Derbiler: Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasındaki maçlar
3. Mezhep çatışması: Celtic - Glasgow Rangers
2. Arjantin'in yoksulları, zenginlerine karşı: "Superclasico", Boca Juniors - River Plate
1. İspanya iç savaşının başlangıcı: "El Clásico", Real Madrid – Barcelona (https://onedio.com).
Yukarı satırların satır araları dikkatli düşünüldüğünde derbilerin esamelerinden bile bu derbilerin sadece futbol maçı olmadığı, çok yönlü, iletişim, etkileşim, ayrıksılıklar, kültürel hatta ekonomik bağlamalı hikayeler ve yaşamsal mottolar barındırdığı görülebilecektir.
Memleketin Gözde Derbileri
Türkiye’nin ezeli, öncü ve yıldız derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasında yaşanıyor. Elbette yazının ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları” betimlemesine uyan aynı şehirli çok sayıda takımımız vardır.
Ankara derbisi olarak, MKE Ankaragücü ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka ile Altay, Adana’da Adana Demirspor ile Adanaspor… cennet memleketin diğer gözde derbilerdendir. Bu derbiler gözdedirler çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları farklı iklimli, havalı, sulu ve karakter zenginlikleri içeren kültürel bağlamlarla doludur.
Gezegen Marka Derbileri İle Memleket Derbilerinin Farkı
Gezegenin markaderbilerinin hemen hepsinde inançsal, ırksal, sınıfsal, ekonomik, aristokratik, lümpenlik, etnik, algısallık, bakış, duruş ve yaşayış karşıtlığı vardır. Anılan karşıtlıklar derbilere seyir güzelliğinden çok mahalle baskılı, kazanma stresleri ve ayrıksıları getirmektedir.
Oysa, cennet memleketin derbileri arasında anılan bu olumsuzlukların hiçbiri yaşanmaz.
Yaşananlar ise iletişim kazalı yöneticiler, skorsever medyatik kafalar ve kulüblere asalak bedavacı yaşayan taraftarların münferit hallenmelerindendir.
Gelen Derbide Takımların Yumuşak Karınları
Memleketin 08. 01.2023 tarihinde oynanacak olan Fenerbahçe-Galatasaray derbisinde her iki takımın da “teknik kırılganlıkları” eş deyişle yumuşak karınları var. Bu nedenle işte bir kaç gözleme dayalı ipucu:
Fenerbahçe’nin 1. zaafı: Derbinin ev sahibi Fenerbahçe son iki maçını kazanıp moral motivasyon toplasa da defansif zaafları her maçta gözleniyor. Bu zaafları Jesus Hoca da her basın toplantısında gelen sorular üzerine açıklasa da bu konuda defansif özgüven Fenerbahçe’de gözükmüyor.
Çünkü, Fenerbahçe gerek 3’lü gerekse 4’lü defans dizilimiyle çıktığı her maçta uyguladığı ofsayt taktiği ile dikkatli olan rakiplerini defans arkasına atılan her topta Altay ile karşı karşıya bırakıyor.
Fenerbahçe’nin 2. zaafı: Hücum presiyle top kapma ve ofansa hızlı geçme kurgusu Fenerbahçe’nin 3. Bölgesi ve 2. Bölgesi arasındaki takım boyunu kısaltıyor. Bu tarz oyun sonucunda rakibin kaptığı her top Fenerbahçe’de en az 5-6 oyuncuyu geri dönüşü zor olan pozisyonlarda yakalanmasına oyundan düşmesine neden oluyor.
Fenerbahçe’nin futbol tarihinde hiç olmamış kadar hücum pres yapmayı gerektiren bu oyun anlayışı teknik kapasiteleri yüksek oyunculara bile pres yaptırsa da ofans çıkışlı kaptırılan her top ilk anda tekrar kazanılmazsa Fenerbahçe kalesine gol pozisyonu oluyor.
Bu durumun somut örnekleri sezon başından bu yana kaybedilen Dinamo Kiev, Konya, Giresun ve Trabzon maçlarıdır. Bu maçlar dikkatle izlendiğinde Fenerbahçe’nin benzer pozisyonlu golleri kalesinde gördüğü anlaşılır.
Galatasaray’ın 1. zaafı: Geçen sezon genç futbolculara dayalı transfer tahtasını bu sezon deneyimli futbolcular tercihli yazan Galatasaray’da en temel yumuşak karın, maçların 60. Dakikasından sonra fizik güç kaybı yaşamasıdır. Bu durumun en temel göstergesi Galatasaray’ın farklı kazandığı Başakşehir maçı dışında hemen her maçta skor korumadaki zorluklar yaşamasıdır.
TT Arena ya da deplasman fark etmeden Galatasaray skor üstünlüğü ile devam ettiği hemen her maçta rakibin hücum baskısını kıramıyor. Son MKE Ankaragücü maçında başkent ekibinin kaçırdığı goller “bu da kaçmaz” türünden olup rakip futbolcuların tek ve net vuruş eksikliklerindendi.
Galatasaray’ın 2. zaafı: Defans blokunda sol kanat organizasyonu ofansa çok katkı verirken savunma yönünde açıklar vermeye devam ediyor. Şayet Galatasaray’ın aynı kurguyla oynaması halinde Fenerbahçe’nin sağ kanat bindirmelerinde ciddi açıklar verececeğini tahmin etmek güç gözükmüyor.
Her iki takımda Kalecilerin Zaafları
Hücum hatları güçlü her iki takımdan Fenerbahçe’de Altay ve Galatasaray’da Muslera sakatlıkları ve hastalıkları dışında maç tahtasına ilk yazılacak isimlerdendir. Her iki kalecinin yetenekleri ve geçmiş performansları bunu hak ettiklerini gösteriyor.
Ancak, “oyunu en iyi kaleci görür, okur ve kurar” anlayışıyla bakıldığında her iki kalecinin de ayakları geriden oyun kurmaya uygun görülmüyor. Eş deyişle her iki kaleciye yapılan her geri pas ciddi ters vuruşlara ve geişigüzel topu uzaklaştırmalara dayalı bulunuyor.
Son olarak Altay’ın pozisyonlara çıkıp çıkmama karasızlığı Muslera’nın ise sağ tarafının zaafiyeti derbide iki kalecinin de konuşulmasını hiç istemedikleri yumuşak karınları olarak gözleniyor.
Söz Sonunda
Galatasaray’ın lider geleceği Kadıköy’den yine lider olarak dönmesinin planlarını yaptığı maçta evsahibi Fenerbahçe’nin yaklaşık 53.000 taraftar desteğiyle liderlik hesaplarıyla çıkacağı maçın sonucunu kestirmek zor görünüyor
Bu satırlara da sözün sonunda, “sakatlıksız, VAR’sız ve çizgisiz” ama futbol oyun çizgisi yüksek bir derbi olsun demek düşüyor.
Kaynaklar
Kuper, S. (2014). Football Against the Enemy. Çeviren: Sinan Gürtunca. İstanbul: İthaki Yayınları. ISBN: 9789758725700 onedio.com.
https://onedio.com./haber/dunyanin-en-buyuk-25-derbisi. 670833
Erişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta : mkara@gazi.edu.tr
Web (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web (5): www.mektepligazete.bülten
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1
