Bağlam  Değişse de Derbi  Maçları Kuşatıcıdır

Bir maçın derbi nitelemesi;  (1)Takım olma  ve  (2)Aynı şehrin sınırları içinde bulunma  şartlarına   bağlıdır. Gerek gezegen gerekse memleket olarak biz de namlı  derbilere  sahibiz.

Simon Kuper* 1994’de  “futbol asla sadece futbol değildir”  derken  futbolu kapsamlı bir  etkinlik olarak  ele  almıştı. O’nun   bu  söyleminin  yazımı   kısa  ama repertuvarı  oldukça   geniştir.  İlgili repertuarın  zenginliği  futbolun teknik  ve  taktik   özelliklerin yanında kültürel  yönlerinin de  olmasıdır. 

Çünkü, futbol sosyolojidir, psikolojidir, kültürdür  ve endüstridir.

Çünkü  futbol;

Bireysel  ve  toplumsal etkileşimdir.

Sosyolojik olarak muhabbete vesiledir.

Tavır olarak eğlencedir.

Etkinlik  olarak seyir halidir.

Yarışkanlık olarak büyük rekabetlere vesiledir.

Taraftarlık olarak  tutulan  takımın zaferleri çoşkuludur. Mağlubiyetleri ise  kemiklerine kadar  sızlatıcıdır.

Gezegenin Marka Derbileri
İzleyenlere  gezegenin muhtelif topoğrafyalarında farklı  duygu  ve seyirler  yaşatan  başlıca  namlı  derbiler şunlardır:

25. Asker ve Polis debisi: Steaua Bükreş - Dinamo Bükreş

24. Halkın Takımı ve Ordunun Takımı: Spartak Moskova - CSKA Moskova

23. Bask Derbisi: Athletic Bilbao - Real Sociedad

22. "Le Classique": Paris Saint Germain - Marsilya (Olympique de Marseille).

21. "Derbi Sevillano": Sevilla - Real Betis

20. "Der Klassiker": Bayern Münih - Borussia Dortmund

19. İngiltere: Manchester Derbisi: Manchester United - Manchester City

18. Brezilya: Palmeiras - Corinthians

17. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın En Şiddetli Mücadelesi: Al Ahly - Zamalek

16. Fla - Flu Derbisi: Flamengo - Fluminense

15. Kuzey Londra Derbisi: Arsenal - Tottenham Hotspur

14. "De Klassieker": Ajax - Feyenoord

13. Lizbon Derbisi: Benfica - Sporting Lizbon

12. "Merseyside Derbisi": Liverpool - Everton

11. Ruhr Derbisi: Borussia Dortmund - Schalke 04

10. İngiltere'nin Kuzey Batı Derbisi: Liverpool - Manchester United

9. “Derby della Madonnina": AC Milan - Internazionale (Inter Milan)

8. Kralcılar, Cumhuriyetçilere Karşı: Real Madrid - Atletico Madrid

7. Mussolini Dönemine Dayanan Rekabet: AS Roma - SS Lazio

6. Bütün savaşların anası: Panathinaikos - Olympiakos

5. Sırbitan: Partizan Belgrad - Kızıl Yıldız Belgrad

4. Kıtalararası Derbiler: Fenerbahçe,  Galatasaray ve  Beşiktaş  arasındaki  maçlar

3. Mezhep çatışması: Celtic - Glasgow Rangers

2. Arjantin'in yoksulları, zenginlerine karşı: "Superclasico", Boca Juniors - River Plate

1. İspanya iç savaşının başlangıcı: "El Clásico", Real Madrid – Barcelona

Yukarı satırların satır araları dikkatli düşünüldüğünde derbilerin esamelerinden bile bu derbilerin  sadece futbol maçı olmadığı, çok  yönlü, iletişim, etkileşim,  ayrıksılıklar,  kültürel  hatta  ekonomik bağlamalı  hikayeler  ve  yaşamsal mottolar  barındırdığı  görülebilecektir.

Memleketin Derbi  Habitifi
Türkiye’nin  temel derbileri Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş   arasında  yaşanıyor. Elbette    yazının  ilk satırlarını oluşturan “aynı şehrin takımları”  betimlemesine uyan  aynı şehirli   çok sayıda takımımız  vardır.  

Ankara   derbisi  olarak,   MKE Ankaragücü  ile Gençlerbirliği, İzmir’de Karşıyaka  ile  Altay, Adana’da Adana Demirspor  ile  Adanaspor… cennet memleketin   diğer  gözde derbilerdendir.  Bu derbiler gözdedirler   çünkü; heyecanları, duyguları, yarışkanlıkları  farklı   iklimli,   havalı, sulu  ve karakter  zenginlikleri  içeren kültürel bağlamlarla doludur.

Gezegen Derbileri  İle  Memleket   Derbilerinin  Farkları “Bir Farktadır”
Gezegenin  namlı  derbilerinin  hemen  hepsinde inançsal, ırksal, sınıfsal, ekonomik, aristokratik, lümpenlik,  etnik,   algısallık, bakış, duruş ve  yaşayış karşıtlığı vardır. Anılan  karşıtlıklar   derbilere  seyir  güzelliğinden  çok  mahalle baskılı, kazanma  stresleri  ve   ayrıksıları getirmektedir.

Oysa, cennet  memleketin  derbileri arasında  anılan  bu olumsuzlukların hiçbiri yaşanmaz.

Yaşananlar ise  iletişim  kazalı yöneticiler, skorsever medyatik kafalar  ve kulüplere  asalak bedavacı yaşayan  taraftarların  münferit  hallenmelerindendir.

Gelen Derbinin Evsahibi  Galatasaray   Şampiyon Etiketli
Süper Ligde geçen hafta  Galatasaray 82 puana  ulaşıp  şampiyonluğunu ilan etmesiyle bugünkü derbiye 23.şampiyonluk  etiketiyle çıkıyor.
Şampiyonluk kutlamalarının  ağız tadıyla yapılabilmesi için  Galatasaray’ın derbiyi kedersiz bir sonuçla  kapatmaya ihtiyacı var.

Süper ligin,  en çok galibiyet (26) alan ve en az  gol yiyen (27)  takımı  olarak  Galatasaray’ın sezon boyunca  sergilediği oyunu  derbide  de  sergilemesi halinde   dolu  tirübünlerdeki taraftarının da  desteğiyle galibiyete  yakın  gözüküyor.

Derbide Fenerbahçe  Sessiz  ve  Mutsuz
Galatasaray ile 37. hafta mücadelesinde  deplasmanda karşılaşacak  olan Fenerbahçe’de   derbi öncesi sessizlik   ve mutsuzluk gözleniyor.   Buna neden  faktörlerin  başında  son  haftalarda  iki kez  ayağına gelen Galatasaray’la puan  farkını kapatma  ve derbiye  de   kendi kaderini kendisinin belirleyebileceği  bir puan  farkıyla  çıkma durumunu  kaybetmesidir.

Her  takım ve futbolcu için hedeflerden uzaklık  maçlara  zor   hazırlanmayı   ve    motivasyon  kaybına  neden olur. Fenerbahçe’nin de bu psikolojiyle derbiye hazırlandığı gerçeği  de   derbiden alacağı  sonuca etki edecek  gibi  duruyor.

Oyunu Yüksek Ezeli  ve  Ebedi Bir Derbi Daha Olsun!
Kadro istikrarı  ve şampiyon etiketi psikolojik gücü  derbide  Galatasaray’ın  lehine  yazıyor.

Fenerbahçe tarafında ise   kadro istikrarından ve  bu  oyunun  doğrularından uzak futbol aklıyla kaybettiği puanlara  hayıflanma  gözleniyor. 
Bu hayıflanma son  9 Sezondur   ulaşılamayan şampiyonluk özlemiyle ve taraftarının  mahalle  baskısıyla mutsuzluk olarak takıma yansıyor.

Süper  Ligin  son derbisi  olan 37. Haftadaki  Galatasaray Fenerbahçe derbisi  yüzyılı  aşan ezeli  rekabeti ve ebedi  dostluğu bir kez  daha   yaşatacak.  
Bu sezon şampiyonluk adına büyük bir mücadele veren iki ezeli rakibin derbinin adına  ve büyüklüğüne yakışır  oyun ve tutum  sergilemesi spor kamuoyunun en  temel  dileği olurken;  sözün sonu da;  “sakatlıksız, var’sız ve  çizgisiz”  ama   futbol  çizgisi  yüksek bir derbi olsun  demekle gelmiş olsun.

Kaynak
*Kuper, S. (2014). Football Against the Enemy. Çeviren: Sinan Gürtunca. İstanbul: İthaki Yayınları. ISBN: 9789758725700 onedio.com. (19.03.2021). https://onedio.com./haber/dunyanin-en-buyuk-25-derbisi. 670833

İletişim  ve Erişim
Dr.  Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta         : mkara@gazi.edu.tr  
Web         (1): w3.gazi.edu.tr/~mkara 
Web         (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web         (3): www.yurtspor.com
Web         (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web         (5): www.mektepligazete.bülten
Facebook  (1): Kirizma
Facebook  (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter         : M_Karaagacli_
İnstagram    : mustafakaraagacli1